Maymun Çiçeği Virüsü Ile alakalı Mesnetsiz İddialar

Koronavirüs salgınının tesirleri hemen hemen tam olarak bitmemişken, dünyada son birkaç haftadır yeni bir virüs kaynaklı hastalık gündemde; maymun çiçeği. Uzun senelerdir Orta ve Batı Afrika’da görülen bu hastalık, son birkaç haftada Avrupa ve ABD’da görülmeye başlandı. 

Pandeminin yarattığı ürkü havası, maymun çiçeği virüsünü de etkiledi ve internette sayısız aslı astarı olmayan iddia ortaya atıldı. Virüsün ‘yeni oyun’ olarak kaos yaratmak için ortaya çıkarıldığından COVID-19 aşıları yüzünden ortaya çıktığına kadar pek oldukça gerçek dışı iddia, Twitter, Facebook şeklinde pek oldukça platformda dolaşmaya başladı. Gelin bu iddiaların gerçeklik oranı ne beraber inceleyelim. 

İddia #1: “Maymun çiçeği, COVID-19 aşılarından kaynaklanıyor”

Maymun çiçeği hastalığı, ilk olarak 1950’li yıllarda maymun kolonilerinde görülen, 1970’de ise ilk kez bir insanda görülen bir hastalık.  O senelerden beri de bilhassa Orta ve Batı Afrika devletlerinde görülen bu hastalık, bazen Afrika dışı ülkelerde de görülüyordu.

Aşı karşıtı kitlenin ortaya attığı bu iddia, 50 senedir mevcud bir hastalığı reddediyor. COVID-19 aşıları sonrası ciltte döküntü yan tesiri oldukça ender olmakla beraber görülen bir tesir. Sadece bu döküntü maymun çiçeğinde olduğu şeklinde yoğun ve tüm vücutta görülen bir döküntü değil.

Ek olarak bu döküntü çoğu zaman yalnızca ilk doz mRNA aşısı sonrası görülüyor ve kısa sürede düzeliyor. Bu yan tesir, mRNA aşıları uygulanmaya başladığından beri biliniyor ve inkar edilmesi ya da gizlenmesi şeklinde bir durum da olmadı. 

İddia #2: “Şu an görülen maymun çiçeği virüsü değil; emareleri değişik, aslına bakarsak ‘genital bölgelerde’ başlıyordu artık elde ve yüzde başlıyor”

Maymun çiçeği ile ilgili karşınıza çıkabilecek enteresan iddialardan biri de hastalığın ciltte sebep olduğu döküntülerin aslına bakarsak ilk olarak genital bölgelerde başladığı; şimdilerde görülen vakalarda ise el ve yüzde belirtilerin oluştuğu.

Sadece bu iddianın hiçbir dayanağı yok. Maymun çiçeği sebebiyle oluşan döküntülerin daima ilk olarak yüz ve el-kol bölgesinde çıkmış olduğu biliniyor. Genital bölgelerde başladığına dair ise hiçbir veri bulunmuyor.

İddia #3: “Maymun çiçeği için geliştirilen aşının üstünde ‘Ankara’ yazıyor, bu bizlere yapılmış bir komplo”

Modified Vaccinia Virus Ankara (MVA), çiçek hastalığı için geliştirilen ve tüm dünyada kanserden değişik bulaşıcı hastalıklara kadar pek oldukça hastalık için aşı geliştirme çalışmalarında kullanılan lisanslı bir aşı. Bu aşı, maymun çiçeği için geliştirilen ve 2019 tarihinde onaylanan bir aşının da geliştirilmesinde kullanıldı. 

Ek olarak görseldeki aşının da maymun çiçeği için değil çiçek hastalığı için olduğu, üstünde de yazıyor; ‘smallpox’. Maymun çiçeğini ise monkeypox olarak biliyoruz. Bu aşı, çiçek hastalığı için ‘ihtimaller içinde salgın’ durumunda kullanılmak suretiyle 2013 senesinde Avrupa’da ‘pazarlama’ izni aldı.

İddia #4: “DSÖ, maymun çiçeği hastalığının cinsel ilişki ile yayıldığını ve Avrupa ile ABD’da eşcinsel erkekler aracılığı ile dağıldığını söylemiş oldu”

Maymun çiçeği hastalığının cinsel yollarla yayıldığına ve eşcinsel erkekler içinde dağıldığına yönelik hiçbir bilimsel veri yok. Dünya Sağlık Örgütü’nün bu konudaki açıklaması ise bazı sağlık merkezlerinden bildirilen vakalar sonrası eşcinsel fertleri hastalık hakkında bilgilendirmek için hazırlanmış bir yayın. Yazıda da bilhassa ”Maymun çiçeği riskinin erkeklerle sex icra eden erkeklerle sınırı olan olmadığını belirtmek önemlidir. Bulaşıcı olan biriyle yakın teması olan hepimiz risk altındadır.’‘ ifadeleri yer ediniyor.

Bununla birlikte yazıda maymun çiçeği virüsünün cinsel yollarla yayıldığına dair de hiçbir data yok; vurgulanan ise temas ile bulaşma. Bu uyarının yapılmasının ve mevzunun gündeme gelmesinin sebebi ise Belçika’da düzenlenen ve yoğun olarak yurt dışından ziyaretçi alan ‘Darkland tapıncak festivali’ isminde bir festivale katılan bazı eşcinsel erkeklerde hastalık belirtilerinin görülmesi. Sadece bu, hastalığın ana sebebinin cinsel ilişki olduğu anlamına gelmiyor.

İddia #5: “Maymun çiçeği laboratuvarda üretildi”

Gene koronavirüs salgınının bıraktığı izlerden biri olarak, maymun çiçeğinin laboratuvarda üretilen bir hastalık olduğuna; arkasında ABD olduğuna ve Nijerya’dan yayıldığına yönelik iddialar var. 

Sadece bu iddialar da gerçeği yansıtmıyor. Maymun çiçeği hastalığının ilk olarak bir insanda görüldüğü ülke Nijerya değil Demokratik Kongo Cumhuriyeti. Ek olarak günümüzde dolaşımda olan virüs DNA dizilimine bakılarak incelendiğinde, kaynağının Batı Afrika’daki virüs olduğu ve laboratuvarda geliştirilmediği anlaşılabiliyor.

Üstelik maymun çiçeği tarihte ilk kez Afrika haricinde görülmüyor. Daha ilkin de en yakın tarihindeki olarak 2019’da Avrupa’da ve ABD’da, 2021’de de gene ABD’da görüldüğü biliniyor. Virüsün dolaşıma girmesine sebep olan şeyin hayvan ticareti ve gezi olduğu düşünülüyor.

İddia #6: “Maymun çiçeği planlı bir salgın, Bill Gates, küreselciler, DSÖ iş başlangıcında”

Maymun çiçeği ile ilgili tahmin edeceğiniz suretiyle en oldukça konuşulan iddialardan biri de hastalığın planlı bir salgın olarak başımıza sarılmış olduğu. Bill Gates’in, bazı ‘küreselcilerin’ hatta Dünya Sağlık Örgütü’nün bu hastalığı yeni salgın olarak planlı bir halde yaymış olduğu da sık sık konuşuluyor.

Sadece bu iddia, dayanağı olmayan bir söylemin de ötesinde; mantıksız. Şu sebeple maymun çiçeği etken olarak kullanılan aşısı ve ilacı olan; ölüm oranı oldukça düşük ve belirtilerin belli bir süre sonrasında kendi kendine geçmiş olduğu bir hastalık. Salgına dönüşme ve bizlere yeni engellemeler olarak dönmesi ihtimali ise pek oldukça kurum ve kuruluşa bakılırsa bulunmuyor.

Bu iddialara bir öteki kaynak olarak ise ABD merkezli bir biyogüvenlik kuruluşu olan Nuclear Threat Initiative (NTI) tarafınca hazırlanan ‘tasarı’ bir rapor gösteriliyor. Söz mevzusu belge ile ilgili detaylardan bahsettiğimiz haberimize buradan tıklayabilirsiniz. Sadece kısaca özet geçmek gerekirse, söz mevzusu rapor ‘ihtimaller içinde bir salgın durumunda’ yaşanabilecekleri gözlemlemek için tasarı verilerle hazırlanmış bir rapordu. Neticeleri ise ‘gerçek’ bir senaryoyu değil, bu tasarı senaryonun ihtimaller içinde sonlarını gösteriyordu.

Kaynak 1, Kaynak 2, Kaynak 3, Kaynak 4, Kaynak 5, Kaynak 6