Debriyaj Pedalı Olmayan Manuel Vites Otomobil Nasıl Çalışır?

Otomobil satın almayı planlayan tüketiciler, tercihlerini daha oldukça otomatik vites arabalardan yana kullanıyorlar. Manuel vites otomobillerdeki debriyaj pedalını ortadan kaldıran otomatik vites otomobiller, bilhassa de kent içi kullanımda avantaj sağlıyorlar. Neticede devamlı olarak devir saatini denetim etme zorunluluğu ortadan kalkmış oluyor. Ek olarak kalkış esnasında stop ettirme olasılığı da sıfıra iniyor.

Sadece otomatik vites arabaların tutarları, manuel vitesli otomobillere kıyasla oldukça yüksek. Hatta bir örnek verelim: Türkiye’deki en popüler modeller içinde yer edinen Renault Clio‘nun manuel vitesli baz model fiyatı, bu içeriğin yazıldığı an itibarıyla 448.000 TL. Otomatik vites seçeneğini düşündüğünüzde ise en alt düzey Clio için 516.000 TL’yi gözden çıkarmanız gerekiyor. Aradaki fark, küçümsenebilecek türden değil.

Peki üçüncü bir seçeneğin daha bulunduğunu biliyor muydunuz? Debriyaj pedalı olmayan manuel vites otomobiller!

Evet, bu tür otomobillerde vitesi kendiniz atmak zorundasınız sadece debriyaj pedalına basmak zorunda değilsiniz. Aslına bakarsak, basabileceğiniz bir pedal da yok. Peki bu nasıl mümkün oluyor?

Manuel vites otomobillerde neden debriyaj pedalı var?

Yukarıdaki animasyonda, vites değişimi esnasında neler yaşandığının kolay bir görsel anlatımı yapılıyor. Dikkat edecek olursanız, sistem tamamen dişlilerle birbirlerine bağlanmış durumda. İşte debriyaj dediğimiz pedal, tam da bu aşamada devreye girer.

Debriyaja bastığınızda dişliler arasındaki bağlantı kesilir, bu sayede de vites değişimi yapabilirsiniz. Debriyaja basmadan vites atmaya çalıştığınızda ise bu dişlilere zarar verirsiniz. Halk içinde “şanzımanı dağıtmak” olarak geçen durum, sürücüye yüklü oranda harcama olarak geri dönecektir.

Pedala yeterince basmamanız durumunda da dişliler birbirlerine sürter ve tabiri caizse “gaarç” diye bir ses duyarsınız. Bu sesi duyduğunuzda, vites kutusundaki dişlilerin azca da olsa aşındığından güvenilir olabilirsiniz.

Debriyaj, dişlileri ayırıyorsa debriyajsız manuel vites otomobil nasıl oluyor?

Aslına bakacak olursak debriyaj pedalı olmayan manuel otomobiller ile debriyaj pedalı olan manuel otomobiller içinde tek bir fark vardır. Bu fark, pedalın ta kendisi. Sadece vites kutusuna doğru gittiğimizde, bu farkın ortadan kalktığını görürüz. Kısaca debriyaj pedalı olmayan manuel otomobillerde de debriyaj sistemi vardır. Yalnızca sürücü tarafınca yönetilmez. 

Otomobil firmaları, geliştirdikleri pedalsız debriyaj sistemlerine değişik değişik adlar vermişlerdir. Bu adlar Intelligent Manual Transmission (iMT), sensonic, selectronic, automated manual transmission (AMT) yada quickshift olarak karşımıza çıkarlar. İsimler değişik olsa da vites kutusundaki teknoloji daima neredeyse aynıdır.

Pedal, elektronik sistem ve sensörler tarafınca yönetiliyor!

Debriyaj pedalı olmayan manuel vitesli otomobillerde, debriyaj sistemini vites kutusunun içinden yöneten elektronik sistem ve sensörler bulunmaktadır. Kısaca şoförün yapmış olduğu iş, bu tür otomobillerde otomatik sistemler tarafınca gerçekleştirilir.

Arabanın belirli bir dönem ulaştıktan sonra vites yükseltmesi icap ettiğini esasen bilen yazılım; sürücü, vitesi değiştirmeden ilkin harekete geçer ve aracı boşa alır. Sürücü de hiçbir pedala gerek kalmadan vites değiştirir. Aslına bakarsak bir robot, bu tür otomobillerde debriyaj pedalına sürücü yerine basmaktadır.

Debriyaj pedalı olmayan manuel vites otomobiller, o kadar da yeni teknolojiler değil!

Debriyaj pedalı yerine geçen elektronik sistemlerin yeni teknolojiler bulunduğunu düşünüyorsanız, yanılıyorsunuz. Mesela şimdilerde otomobil üretimi bile yapmayan Saab, 90’lı yıllarda debriyaj pedalı olmayan otomobiller üretiyordu.

Öte taraftan, sektörün dev adları içinde yer edinen Mercedes-Benz de 90’lı yılların sonunda, başta A Serisi olmak suretiyle çeşitli modellerinde debriyaj pedalı olmayan manuel vitesli otomobil üretimi yapmıştı.

Hyundai Bayon’da da debriyaj pedalı olmayan manuel vites seçeneği var!

Cenup Koreli otomobil üreticisi Hyundai, bundan birkaç yıl ilkin Intelligent Manual Transmission (iMT) isminde debriyaj sistemini kullananların beğenisine sundu. Bu sistemi devletimizde de satılan Bayon ve Türkiye’ye gelmeyen Venue isminde modellerde gördük. iMT’ye haiz versiyonlar, sürücünün vites atacağını anlıyor ve aracı vites değişimi için hazır hale getiriyor. 

Peki sizin bu konudaki görüşleriniz nedir? Manuel vites otomobiller ile otomatik vites arabaların içinde yer edinen debriyaj pedalsız manuel vites otomobilleri tercih eder miydiniz?